Helende Kracht in Afrika Museum

Helende Kracht toont de vele rituelen aan de hand van objecten uit Europa, Zuid-Amerika tot aan de Noordpoolgebieden. Zes verschillende vertellers nemen je mee in de verhalen achter de tradities. Omdat spirituele rituelen voor kunstenaars als inspiratiebron dienen, is in Helende Kracht ook moderne kunst te zien. Zo zijn spirituele objecten uit de museumcollectie als sjamanenjassen, amuletten, woldraadschilderijen van de Huichol (een van de inheemse Mexicaanse culturen) samengebracht met werk van kunstenaars. Denk aan El aliento del Leopardo van kunstenaar Rodríguez Olazábal, uit de collectie van het Afrika Museum. Waarbij een luipaard de ziel van een overleden mens inademt. Die daarmee de overgang van mens naar dier na de dood inzet. Of de gordel met handen van Van Kampenhout, die werkt in de sjamanistische traditie. De gordel staat voor omgordelen met kracht, de handen voor hulp uit een andere wereld. Of denk aan Imposicion de manos van Goze Bedia, een kunstwerk dat helende handen verbeeldt.  

In een expositie als Helende Kracht kan winti niet ontbreken; de Afro-Surinaamse natuurgodsdienst. De winticultuur is in Suriname ontstaan, maar kent zijn oorsprong in West-Afrika. In de periode van de slavernij zijn de lokale winti’s met de Afrikaanse religieuze concepten meegekomen. In Suriname is vervolgens als het ware een nieuw religieus systeem ontstaan waarin deze concepten geïntegreerd werden. Te zien zijn onder meer een magische bezem, diverse halssnoeren die je draagt als bescherming tegen kwade krachten, gedroogde geneeskrachtige kruiden, een rammelaar om geesten op te roepen en vloeibare kruiden.   Naast winti-objecten bevat Helende Kracht ook prachtige woldraadschilderijen van de Huichol, een van de inheemse culturen in Mexico. Ze worden gemaakt onder invloed van híkuri; een cactusplant die hallucinaties op kan wekken. Woldraadschilderijen zijn een soort kleurrijke sjamanistische visioenen van wol, bijenwas, hout en kunststof. Het vervaardigen duurt uren. 

Uit de eigen collectie van het museum is onder andere een grote variatie aan sjamaanjassen te zien; die je als een soort spirituele wapenuitrusting kunt beschouwen. Sjamanisme is een van de oudste heel-methoden. Hierbij wordt er van uit gegaan dat alles een ziel heeft en dat de zichtbare wereld met onzichtbare krachten of geesten is doordrongen die het leven van de levenden beïnvloeden. De sjamaan maakt als heler en intermediair contact tussen de werelden door een spirituele reis naar het onzichtbare. Deze reis is niet zonder gevaar. Daarom heeft de sjamaan allerlei beschermingsobjecten nodig. Zoals een sjamaanjas. Te zien zijn sjamaanjassen uit Indonesië, Siberië, Peru, Mongolië en een sjamaanjas van vissenhuid uit het Noordpoolgebied.

Nieuw in de Helende Kracht is het altaar van vodou priesteres Maria van Daalen dat zij onlangs aan het Nationaal Museum van Wereldculturen schonk. Complete altaren zijn zeldzaam, omdat ze meestal na het overlijden van de mambo (priesteres) of houngan (priester) in delen uiteenvallen en verkocht worden. Vodou is een sjamanistische religie van Afrikaanse origine die vooral op Haïti te vinden is, maar ook daarbuiten wordt gepraktiseerd door zowel zwarte als witte vodouïsants.
Van Daalen heeft het altaar in de loop der jaren opgebouwd en gebruikt. Het bestaat uit tal van objecten zoals een asson (rammelaar om de spirits mee op te roepen), een kolye (kralensnoer), een Pakèt  Kongo (krachtobject),  drapo (vodou vlaggen). Het geheel is gewijd aan verschillende groepen van Lwa, ofwel spirits.

Helende Kracht is te zien van 15 oktober 2022 t/m 23 mei 2023

------------------------------------------------------------------------------------------
Noot voor de redactie, niet ter publicatie

Voor meer informatie en interviewaanvragen neem contact op met persvoorlichting, pers@afrikamuseum.nl. Bekijk het persbeeld op deze pagina.